headermask image

header image

Risorgimento Veneto

Risorgimento Veneto

de Lodovico Pizzati

St’ano ke vien ła crixi global ła ga da finir anca pai abitanti rento el contenitor Italia. Dopo ver perso on –6% del Pil ntel 2009 se tornarà a cresar a na media de zero virgoła on suco de fruta: ła media mediocre a cui se semo abituà in sti ultimi 10 ani.

Sta ki almanco ła xe ła speransa dei governanti de ITA, e cioè de parasitar in gropa a atività produtive (venete) trainà da l’economia mondiałe. No inporta se l’ospite de sto parasita el xe drio sofegar perdendo colpi rispeto a staltre economie europee. I ne ciuciarà el sangoe fin ke i połe, ciavandose de darne posibiłità de cresita e benesere.

Sta olta però i ga sbalià i so miopi calcołi, parké pasà ła pestiłensa i stati pì sani i se riciapa, e invese i pì fiapi, co masa parasiti in corpo, i tirarà łe foje. Metafore a parte, sto kive xe el problema struturałe ke vedo mi.

El boom economico veneto el ga tacà ntei ani ’70 e ’80. Se tratava de fabrikete naseste drio caxa grasie a l’ingenio veneto e el marcà europeo (se ndava vendar in Germania, miga in Toscana o in Canpania).

L’industria ke se gà sviłupà ła xera parfeta par kei ani: prodoti de cuałità, ma in setori, dixemo, low-skilled. No gavemo prodoto microprocesori o software, roba high-skilled da Silicon Valley, ma gavemo laorà sul tesiłe, sul corame, fato scarpe, legno, metałi, makinari…

A se gavémo speciałixà su setori adati pai laoratori de keła generasion: tanti operai, poki ingegneri, e on misioto de intełigensa e voja de far.

Dopo ghe xe stà i ani ’90, on periodo de falsa cresita parké se gà sevità far skei par via de l’enorme svałutasion deła lira (ntel ’92 ła ga perso el 50% de vałor in poki mexi). Se faxeva skei parké se vendeva i prodoti in lire, ke i xera senpre cuei a pì bon marcà.

L’euro ga meso fine a sta economia drogà, e ła fine deła goera freda ła ga verto a tuto l’Est europeo łe stese oportunità ke ga vuo i nostri inprenditori 40 ani fa. Cina e India łe ga conpletà el cuadreto: col mondo globałe, tuti sti mestieri low-skilled se pol far par tanto manco da altre bande.

Par tante dełe nostre inprexe ła globałixasion xe stà na gran oportunità. Se gà tacà produr fora dała Venetia par manco, mantegnendo łe reti de vendita. Łe alternative łe xera do: o se se ingrandiva (produxendo a l’estero, parké kive no convien pì gnanca morti), o se sarava. E tante inprexe picenine łe ga tirà vanti fin ke no xe rivà el colpo de grasia de sta crixi finansiaria.

Pasà sta crixi se trovaremo co on numaro ridoto de dite, ke magari ntei ani łe xe deventà anca dełe multinasionałi ke dà laoro a managers veneti, ma ereditemo on mondo difarente dai ani ’70 e ’80. Ła magior parte dei toxi de ancó i xe laureà e no ghe xe mia ła stesa cuantità de posti da manager come ke ghe xera na olta pai operai.

A ghe vol na svolta par no deventar ła nova Albania, e de sto paso ghe rivemo fra na diexena d’ani a esar i pì poareti d’Europa. No podemo mia incontentarse dełe industrie low-tech ke gavemo concuistà co ła generasion pasà. Ła nostra generasion ła ga da butarse su łe industrie high-tech, par dar laoro e on futuro ai nostri xovani, parké no ghe xe pì veneti soło contadini e operai.

Come rivarghe? No basta mia ła bona vołontà. Se vardemo dove ke łe nase łe dite tenołogike, de hardware, software, e de nano-medicina, vedemo ke łe vien tute fora in tandem co anbienti universitari de prima categoria.

L’anbiente universitario no serve mia soło par sfornar titołi de studio, ma el ga da esar on centro de ricerca, l’ingrediente ała baxe de na industria high-tech. Co ke łe università funsiona, łe xe łe dite stese a finansiarle. Łe università taliane łe ga fato l’oposto par ła nostra economia, na forsa centrifuga statałista ke ga fato scanpar i nostri mejo servèi.

Donca, serve dite high-tech par finansiar ricerca de cuałità, e serve ricerca de cuałità par far naser dite high-tech. Ne riva prima el vovo o ła gałina? Rento el contenitor Italia, nisuni dei do, ma na olta destrigà da sto incubo de stato, eco na riceta par rilanciar ła nostra economia.

Come ke ga fato l’Irlanda vinti ani fa, sbasemo łe tase (inposibiłe soto el taco de l’idrovora ITA) par agevołar łe inprexe. Na olta persa ła reputasion de inferno fiscal podaremo atirar anca multinasionałi foreste.

Parké no on Google Campus a Venesia? E on centro de nano-medicina a Padova? O ‘n incubator de aziende de energia alternativa fra Verona e Bresa?

Na olta indipendenti dai nostri cołonixatori gavaremo łe risorse par sbasarse łe tase e crear on ciclo virtuoxo de cresita in setori adati ała nostra forsa laoro high-skilled. Ghe vorà pì de na cuindexena d’ani par riciaparse e sviłupar nove industrie come ke ga fato ła vecia generasion de inprenditori veneti.

Se takemo co l’indipendensa ntel 2012, entro el 2030 saremo da novo el top d’Europa e del mondo.

Lodovico Pizzati
PNV

If you liked my post, feel free to subscribe to my rss feeds